Eerder schreven wij in het blog “Het zedenslachtoffer als benadeelde partij in het strafproces” over de mogelijkheden die een slachtoffer heeft bij het zogenaamde ‘voegen in het strafproces’ en daarbij het uitoefenen van het spreekrecht. Sinds 1 januari jl. is er een aantal belangrijke uitbreidingen op het spreekrecht als onderdeel van het kabinetsbeleid om slachtoffers en nabestaanden steeds meer een stem te geven. We vertellen u er graag meer over.
Spreekrecht voor stief- en pleegfamilie
Ook stief- en pleegfamilie mag in de rechtszaal het woord voeren sinds 1 januari jl. Dit is een belangrijke uitbreiding, zeker in een tijd van veel samengestelde gezinnen. Het was erg wrang voor pleeg- of stiefouders van een slachtoffer dat zij eerder geen gebruik mochten maken van het spreekrecht terwijl de biologische ouders dit wel mochten. Hier is dus nu (gelukkig!) een einde aan gekomen.
Verdachte móet verschijnen
Later dit het jaar wordt nóg een uitbreiding gedaan: Verdachten worden dan verplicht aanwezig te zijn als slachtoffers of nabestaanden van hun spreekrecht gebruikmaken. Wat heeft het feit met u gedaan? Dat is wat u (onder andere) kunt vertellen. Is dit té confronterend, dan heeft de strafrechter de mogelijkheid om te beslissen dat een verdachte niet verplicht is te verschijnen.
TBS-verlenging
Op het moment dat er een zitting komt waarin beslist wordt of een TBS-maatregel al dan niet moet worden verlengd, mogen slachtoffers nu ook gebruik maken van het spreekrecht!
Ervaringen spreekrecht
Afgelopen december verscheen een rapport van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving en de Universiteit Leiden waarin de Wet Uitbreiding Spreekrecht Slachtoffers en Nabestaanden in het Strafproces is geëvalueerd. Hierin werd onder andere aandacht besteed aan de vraag of slachtoffers en nabestaanden er echt baat bij hebben om het spreekrecht uit te oefenen.
Uit de evaluatie blijkt dat het spreekrecht, hoe moeilijk het vaak ook is, over het algemeen als zeer positief wordt ervaren door slachtoffers en dat het helpt in het verwerkingsproces en voor het gevoel van erkenning van hetgeen hen is overkomen. Natuurlijk zijn er ook slachtoffers die het als minder positief ervaren, maar dat komt dan meestal door het verdere verloop van de zaak, bijvoorbeeld door de manier waarop de verdachte reageert.
Onlangs heb ik in mijn eigen praktijk nog een fantastisch voorbeeld gezien van het spreekrecht. Een slachtoffer deed haar verhaal op een uiterst respectvolle manier waarna slachtoffer en verdachte over en weer zeer respectvol op elkaar reageerden onder de ogen van de rechters. Het slachtoffer heeft hier heel veel aan gehad (de verdachte mogelijk ook). Het spreekrecht uitoefenen vergde veel moed en kracht van het slachtoffer, maar ze was erg blij dat ze heeft kunnen zeggen wat ze wilde zeggen.
Bent u zelf slachtoffer of nabestaande zijn van een gewelds- of zedenmisdrijf en wilt u weten wat wij voor u kunnen betekenen? Neem dan gerust contact met ons op.