Mediation is een vorm van communicatie waarbij partijen gezamenlijk proberen een conflict op te lossen. Een mediator luistert naar beide kanten van het verhaal. Vervolgens probeert de mediator om de belangen van beide partijen zichtbaar te maken. In het proces is het van belang om elk van de partijen te laten inzien dat de belangen van de andere partij ook meegenomen moeten worden, als partijen tot een oplossing van het conflict willen komen.
Anders dan bijvoorbeeld een advocaat is een mediator onafhankelijk. Een advocaat behartigt alleen de belangen van zijn cliënt. Een mediator is in die zin geen belangenbehartiger, maar wordt ingehuurd om te helpen met het oplossen van het conflict zonder een gang naar rechtszaal te hoeven maken.
De rol van mediator verschilt ook van die van een rechter. Van een rechter wordt namelijk verwacht dat hij, na het aanhoren van de argumenten van beide partijen, een standpunt inneemt en een eindoordeel velt. Een mediator neemt geen standpunt in en spreekt ook geen eindoordeel uit. De mediator luistert naar beide standpunten en probeert gemeenschappelijke gronden te vinden om tot een oplossing van het conflict te komen. De oplossing wordt door beide partijen, gezamenlijk, aangedragen in plaats van door een derde partij.
De voordelen van mediation
Er is een groot aantal voordelen van mediation, denk hierbij aan:
- De eigen invloed veel groter. In een rechtszaal voert de advocaat het woord en velt de rechter een oordeel. Bij mediation voert u zelf het woord en probeert u onder woorden te brengen waarom volgens u het conflict is ontstaan. Ook is de kans groter dat u tot een oplossing komt die beide partijen goed bevalt.
- De kosten voor mediation liggen lager dan de juridische kosten bij een rechtszaak. Mediation is vaak een minder lang traject, waardoor er minder uren worden gemaakt. Daardoor liggen de kosten lager. Tel daarbij op dat het uurtarief van een mediator vaak lager ligt dan dat van een advocaat en u begrijpt waarom mediation een goedkopere, maar zeker geen minder goede optie kan zijn.
- Bij mediation wordt de langetermijnrelatie behouden of de kans hierop is relatief groot. Wanneer u een rechtszaak met elkaar gevoerd hebt en de rechter een oordeel heeft uitgesproken, dan is dat oordeel voor minstens één van de twee partijen negatief. Daardoor is de langetermijnrelatie tussen de twee partijen vaak voorgoed kapot. Omdat bij mediation samen naar een oplossing gewerkt wordt met hulp van een mediator, is de kans dat de relatie tussen beide partijen na het conflict nog (of weer) goed is, veel groter.
- Mediation wordt vaak uitgevoerd in een informele sfeer. Het voordeel daarvan is dat u zich niet in een keurslijf gedrukt hoeft te voelen en uzelf kunt verwoorden op een manier waar u zich goed bij voelt. Vergelijk de vaak strikte en formele manier waarop een advocaat, namens u, het woord voert.
Uiteraard heeft mediation niet alleen maar voordelen. Een van de meest genoemde nadelen van mediation komt voort uit een voordeel. Omdat de mediator uit principe geen standpunt inneemt in de oplossing van het conflict, is het mogelijk dat het conflict niet wordt opgelost door mediation. Dit heeft ook met een andere voorwaarde van mediation te maken, namelijk de bereidwilligheid van beide partijen om tot een oplossing van het conflict te komen. Als een van de twee partijen niet bereid is om tot een oplossing te komen, heeft een mediationtraject geen zin. Afhankelijk van de ernst van een conflict is het in een dergelijk geval verstandiger om een advocaat in de arm te nemen. Een gang naar de rechter is dan vaak onvermijdelijk.
Hoe verloopt mediation?
- U kiest gezamenlijk voor een mediator. De mediator neemt vervolgens contact op met beide partijen. Niet om inhoudelijk over het conflict te praten, maar of beide partijen zich inderdaad kunnen vinden in de keuze voor mediation, de mediator en de bereidheid om gezamenlijk tot een oplossing te komen.
- Dan volgt de eerste gezamenlijke bijeenkomst. Bij aanvang daarvan wordt een zogenaamde mediationovereenkomst opgesteld (waarover hieronder meer) en deze wordt getekend door de aanwezige partijen. Bij mediation kunnen naast de personen die in conflict zijn, ook nog adviseurs of zelfs advocaten van beide partijen aanwezig zijn. Iedereen (ook de mediator zelf) is verplicht de mediationovereenkomst te tekenen.
- Vervolgens start het werkelijke mediationgesprek. Beide partijen worden aan het woord gelaten en delen hun visie op het conflict. Hoe is het in hun ogen ontstaan, wat zijn precies de conflictpunten en hoe heeft het zover kunnen komen. De mediator zal niet te lang stil willen staan bij het verleden, maar vooral naar de toekomst willen kijken.
- De onderhandelingsfase start als duidelijk is waar het conflict over gaat, hoe het ontstaan is en hoe het eventueel opgelost kan worden. Beide partijen moeten hierbij rekening met elkaar houden en op zoek gaan naar een oplossing waarin beide partijen zich kunnen vinden. In principe biedt een mediator geen oplossingen aan, maar hij kan wel suggesties geven over welke richting een oplossing kan uitgaan.
- Als er een goed resultaat uit de onderhandelingen is gekomen, waarin beide partijen zich gekend weten, dan is het tijd voor de laatste fase van de mediation. Hierin worden alle gemaakte afspraken en voorwaarden op schrift gesteld. Dit noemen we een vaststellingsovereenkomst. Overigens, dit is dus wat anders dan een mediationovereenkomst. Als beide partijen de vaststellingsovereenkomst hebben getekend, dan is het conflict formeel opgelost.
De mediationovereenkomst
Zoals beschreven start een mediationtraject altijd met de ondertekening van een mediationovereenkomst. In deze overeenkomst staat in ieder geval het volgende:
- De neutraliteit van de mediator wordt gegarandeerd en erkend. De mediator is aanwezig in het belang van alle confliciterende partijen en is niet aanwezig om een noodzakelijk oordeel te vellen;
- Een verklaring van geheimhouding. Alle aanwezige partijen verklaren alles wat besproken wordt tijdens de mediationgesprekken en de eventueel daaruit voortvloeiende afspraken geheim te houden;
- De conflicterende partijen verklaren bereidwilligheid. Hiermee wordt bedoeld dat je op de hoogte bent van het feit dat het conflict alleen maar opgelost kan worden als jij en de andere partij bereid zijn om het ook op te lossen. Het is echter niet verplicht om aanwezig te zijn bij de onderhandelingen;
- Vrijblijvendheid: dit is een gevolg van het voorafgaande punt. Alle partijen verklaren dat zij op de hoogte zijn van het feit dat je op elk moment kunt stoppen met het mediationtraject. Dit in tegenstelling tot een rechtszaak, waar je verplicht bent om aan deel te nemen;
- Tenslotte wordt in de verklaring de vergoeding van de mediator opgenomen en wordt toegelicht hoe deze vergoeding voldaan gaat worden en door wie.
Mediation & gefinancierde rechtsbijstand
Wil je graag hulp van een mediator bij een conflict, maar kun je dat niet betalen? In sommige gevallen is het mogelijk om een mediator onder toevoeging te krijgen. Daarvoor moet de Raad van Rechtsbijstand toestemming verlenen. Op deze website staat hoeveel er dan precies van u verlangd wordt als eigen bijdrage. Let op, het is uiteindelijk aan de mediator zelf of hij of zij onder toevoeging wil werken.
