In veel teksten over het burenrecht (de regels die gelden voor de eigenaren van “naburige erven”) wordt onder verwijzing naar het oude Nederlandse spreekwoord benadrukt dat “een goede buur beter is dan een verre vriend”. Daar valt, om nog maar een spreekwoord te gebruiken, geen speld tussen te krijgen. Helaas doet de situatie van “de goede buren” zich niet altijd voor. Dagelijks behartig ik de belangen van cliënten die in conflict zijn geraakt met hun buren. De onderwerpen van geschil zijn uiteenlopend: van overhangende takken, de aanwezigheid van bomen of heggen te dicht op de erfgrens, de erfafscheiding tot de gevolgen van voorgenomen of gerealiseerde bouw- of verbouwplannen.
Een geschil tussen buren kan voor betrokken partijen heel erg ingrijpend zijn. Bovendien is het bereiken van een uitkomst in een burenzaak vanwege de onderlinge (buren)relatie van partijen en het feit dat zij ook na afwikkeling van het geschil naast elkaar wonen extra uitdagend. De inschakeling van een advocaat, die niet emotioneel maar puur beroepsmatig bij een conflict betrokken is, kan dan helpen.
Dat betekent niet dat ik als advocaat altijd direct een procedure start en niet eerst probeer om alsnog partijen bij elkaar te brengen. Het vinden van een oplossing waar beide partijen mee kunnen leven is wat mij betreft het streven. Het burenrecht geeft daar ook alle ruimte voor; de regels in ons Burgerlijk Wetboek die betrekking hebben op de eigenaren van naburige erven zijn van zogenaamd regelend recht. Dat betekent dat partijen van deze regels mogen afwijken en er dus volop ruimte is voor het vinden van onderlinge oplossingen.
Hoezeer een onderlinge oplossing ook de voorkeur moet hebben, rechters benadrukken dat ook steevast, een juridisch conflict kan niet altijd worden voorkomen. Soms is er geen ruimte voor of is het voeren van overleg een gepasseerd station. Dan moet de rechter worden gevraagd om met striktere toepassing van de regels een conflict te beslechten. Dan blijkt, zeker in het burenrecht, het recht soms rechtlijniger dan veel mensen denken. Want wist u dat een haag, die al jarenlang als erfafscheiding dient, volgens de wetgever geen scheidsmuur is? Dat is van belang omdat je op grond van de wet het recht hebt om van de buren te verlangen dat medewerking wordt verleend aan het plaatsen van een scheidsmuur op gezamenlijke kosten. En wist u dat, als bomen binnen 2 meter van de erfgrens zijn geplaatst (de zogeheten verboden zone) door de buren verwijdering kan worden en het vaak niet van belang is of daar daadwerkelijk hinder of overlast van wordt ondervonden? Of wist u dat een muur die ooit gezamenlijk eigendom was (mandeligheid wordt dat genoemd) niet langer eigendom van beide buren is als deze onderdeel is geworden van een bouwwerk (bijvoorbeeld een aanbouw)?
En dan heb ik het nog niet gehad over de ligging van de juridische erfgrens tussen percelen. Veel mensen zijn bekend met het Kadaster en weten dat in geval van een geschil over de ligging van de erfgrens een landmeter van het Kadaster de in dit register beschreven erfgrens kan komen uitzetten. Maar deze kadastrale grens vormt niet altijd de juridische grens. Door verjaring kan na verloop van tijd (afhankelijk van de vraag of sprake is van “goeder trouw” na 10 of 20 jaar) een grens “verschuiven” (waarmee een van partijen dus eigendom verliest). Soms is dit lastige materie, ook vanwege de tamelijk ingewikkelde eisen die door de Hoge Raad, onze hoogste civiele rechter, worden gesteld. Zo moet er sprake zijn van “niet-ondubbelzinnig bezit gedurende de termijn van verjaring”…. Leg dat de buurman maar eens uit.
Ik heb niet de bedoeling om u als lezer te overtuigen van het idee dat de regels van burenrecht vreselijk complex en onbegrijpelijk zijn en dat in ieder (dreigend) conflict de betrokkenheid van een advocaat noodzakelijk is. Gelukkig is dat niet het geval. Dit is ook geen pleidooi om in geval van een geschil zelf een goed gesprek met buren uit de weg te gaan. Maar soms kan het helemaal geen kwaad om je te laten adviseren door een advocaat. Al is het maar omdat met kennis van de regels, een niet emotionele kijk op de feiten en ervaring met burengeschillen escalatie mogelijk kan worden voorkomen.
Heeft u vragen over het burenrecht? Neem gerust contact op mij met of een van mijn kantoorgenoten. Wij staan u graag te woord.