Kan ik met mijn huidige zzp-ers blijven werken op basis van een overeenkomst van opdracht, of moet ik die werkers een arbeidsovereenkomst aanbieden? In de publiciteit is het fiscale aspect (handhaving door de belastingdienst per 1 januari 2025), maar even belangrijk is het arbeidsrechtelijke aspect in de verhouding werkgever-werknemer of opdrachtgever-opdrachtnemer. De belastingdienst gaat vanaf 1 januari 2025 handhaven op schijnzelfstandigheid. Dat wil zeggen: zijn zzp-ers daadwerkelijk ondernemers of eigenlijk werknemers in loondienst? In dat laatste geval kunnen boetes worden uitgedeeld en moet loonheffing en premie sz worden betaald (met terugwerkende kracht tot 1 januari 2025). Daarbij is toegezegd dat het geen “heksenjacht” zal worden.
Daarnaast bestaat (al jaren) het risico dat zzp-ers zelf aankloppen met de mededeling dat ze een arbeidsovereenkomst hebben en dat de werkgever loon moet doorbetalen bij arbeidsongeschiktheid en dat de werkgever geen ontslag kan verlenen zonder dat UWV of de kantonrechter daarvoor toestemming heeft verleend. In het slechtste geval moeten sociale premies en loonheffing worden nabetaald en (aanvullend) loon over 5 jaar maximaal.
Criteria voor een arbeidsovereenkomst in de wet:
- Loon
- (persoonlijke) arbeid
- Een gezagsverhouding/in dienst zijn
De Hoge Raad zegt dat wat partijen hebben bedoeld niet relevant is. Dus ook al bedoelden de partijen geen arbeidsovereenkomst te sluiten; als er sprake is van loon, een gezagsverhouding en (persoonlijke) arbeid, dan is er sprake van een arbeidsovereenkomst. Doorslaggevend is hoe de afspraken in de praktijk worden uitgevoerd. Staat er in het contract dat je je mag laten vervangen maar doe je dat nooit, dan kan het toch een arbeidsovereenkomst zijn. Dat is dus anders dan vroeger in de modelcontracten van de belastingdienst stond. Bovendien gaf de Hoge Raad in het Deliveroo arrest een “omstandigheden catalogus” over welke omstandigheden een rol spelen bij de beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of ondernemerschap. Ik noem er een paar:
- aard en duur van de werkzaamheden;
- de wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald;
- inbedding van het werk en degene die de werkzaamheden verricht in de organisatie van degene voor wie de werkzaamheden worden verricht;
- het al dan niet bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren;
- hoe de beloning is bepaald en waarop deze wordt uitgekeerd, de hoogte van deze beloningen;
- of de werker commercieel risico loopt en of betrokkene zich in het economisch verkeer als ondernemer gedraagt of kan gedragen, (bijv. bij acquisitie, wat betreft fiscale behandeling, en gelet op het aantal opdrachtgevers voor wie hij werkt of heeft gewerkt en de duur waarvoor hij zich doorgaans aan een bepaalde opdrachtgever verbindt).
Het blijft dus steeds inschatten in het specifieke geval of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of niet. Hoe meer de werkzaamheden lijken op de werkzaamheden binnen het bedrijf en hoe langer de opdracht duurt, hoe groter het risico dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Vragen over dit artikel? Of werkt u met zzp-ers en wilt u advies? Neem gerust contact met ons op!